2024-yilda O‘zbekistonda xorijdan keltirilgan tovarlarga bojxona bojlari: to‘lov miqdori va usullari
Bojxona bojlarining mohiyati
Bojxona bojlari - bu davlat chegarasi orqali tovarlarni o‘tkazishda undiriladigan majburiy to‘lovlardir. 2024-yilda O‘zbekistonda bojxona to‘lovlarining ko‘p bosqichli tartibi saqlanib qoldi va unga ko‘ra bojxona boji mahsulotning xususiyatiga, ishlab chiqarilishiga, shuningdek, yo‘nalishiga qarab o‘zgaradi.
2024-yilda bojxona bojlari miqdorlari
2024-yilda O‘zbekistonda bojxona bojlari miqdorlari tegishli qonun hujjatlari doirasida muntazam ravishda yangilanib turiladigan Yagona tarif setkasiga orqali belgilanadi. Bojlar miqdori mahsulotning bojxona nol narxidan 30% gacha yoki undan yuqori bo‘lishi mumkin. Bunda ayrim toifadagi mahsulotlarga ijtimoiy ahamiyatga ega tovarlarni qo‘llab-quvvatlash va iqtisodiyot uchun o‘ta muhim bo‘lgan resurslar importini rag‘batlantirishga qaratilgan maxsus imtiyozli shartlar joriy etilgan. Jumladan:
1. Sanoat mahsulotlari. Aksariyat sanoat mahsulotlari: avtomobil, uskuna va boshqa qurilish materiallari uchun bojlar 5-15% oralig‘ida o‘zgarib turadi. Ushbu qaror ichki ishlab chiqarishni rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlash va importga qaramlikni kamaytirishga qaratilgan.
2. Oziq-ovqat mahsulotlari. Oziq-ovqat tovarlari uchun bojlar, xususan, tayyor mahsulotlar uchun 20 foizni tashkil etishi mumkin. Biroq, qishloq xo‘jaligi xomashyosi uchun tariflar - 5% va undan past bo‘lishi ko‘zda tutilgan bo‘lib, bu mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashga yordam beradi.
3. Dori vositalari va tibbiyot jihozlari. O‘zbekistonda ushbu toifadagi mahsulotlar uchun minimal 0% dan 5% gacha bojlar belgilangan bo‘lib, bu sog‘liqni saqlash sohasini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha davlat siyosati bilan bog‘liq.
4. Hashamatli buyumlar va texnika. Premium avtomobillar, zargarlik buyumlari va yuqori texnologik gadjetlar kabi hashamatli buyumlarga nisbatan bojlar 30 foizgacha yetishi mumkin, bu ichki bozorni himoya qilish va talabni tartibga solish maqsadlariga mos keladi.
O‘zbekiston Respublikasi bojxona qonunchiligi va tovarlarni bojsiz olib kirish qoidalari
Shaxsiy foydalanish uchun tovarlarni bojsiz olib kirishning amaldagi qoidalari O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Jismoniy shaxslar tomonidan tovarlarni bojxona chegarasi orqali olib o‘tishni tartibga solish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-3512-sonli farmonida qayd etilgan.
- Unga ko‘ra, xorijdagi xaridlarning umumiy qiymatiga nisbatan muayyan limitlar amal qiladi:
- 2 000,0 AQSH dollari - O‘zbekistonga samolyotda kelgan fuqarolar uchun;
- 1 000,0 AQSH dollari - temir yo‘l orqali yoki daryo chegara nuqtalari orqali chegarani kesib o‘tganlar uchun;
- 300,0 AQSH dollari - avtomobil transportida olib kiritilgan mahsulotlar uchun;
- Internet-do‘konlardan har bir xalqaro jo‘natmaga 100,0 AQSH dollari miqdorida limit belgilanadi. Bunda bitta xarid yoki bitta jo‘natmada bir nechta tovar bo‘lishi mumkin. Shu bilan birga, bir chorak uchun shunday barcha xaridlarning umumiy miqdori 1 000,0 AQSH dollaridan oshmasligi lozim.
Ko‘rsatilgan miqdorlardan oshgan taqdirda bojxona bojini to‘lash talab etiladi.
2024-yilning boshida ommaviy axborot vositalarida bojsiz olib kirish turining miqdori pasayishi mumkinligi haqida xabarlar paydo bo‘lgan edi, biroq bu borada hali rasmiy hujjatlar qabul qilinmadi.
Xulosa
2024-yilda xorijdan olib kiriladigan mahsulotlarga belgilangan bojxona bojlari mamlakat tashqi iqtisodiyotini tartibga solishga yordam bermoqda. Bu kabi chora-tadbirlar ham mahalliy ishlab chiqaruvchilarni himoya qilishga, ham xalqaro bozorda faol ishtirok etayotgan biznes va iste’molchilar uchun qulay shart-sharoit yaratishga qaratilgan.