Kibersport: sevimli mashg‘ulotmi yoki kasb?

So‘nggi bir necha o‘n yillikda elektron sport, yoki ko‘proq kibersport nomi bilan tanilgan soha, kichik musobaqadan yirik va daromadli sanoatgacha bo‘lgan mislsiz rivojlanish yo‘lini bosib o‘tdi. Kibersport jamiyatga chuqur madaniy ta’sir ko‘rsatdi. Video o‘yinlar alohida submadaniyatga aylandi, professional o‘yinchilar va jamoalar esa mashhurlikka erishdi. Bugungi kunda dunyo bo‘ylab millionlab ayollar va erkaklar kompyuter o‘yinlarini shunchaki sevimli mashg‘ulot emas, balki butun hayotlariga aylanib ulgurgan to‘laqonli sport turi deb bilishadi. Ilgari kibersport faqat zarur texnik imkoniyatlarga ega bo‘lgan kichik guruhlargagina mavjud bo‘lgan bo‘lsa, texnologiyalarning jadal rivojlanishi, jumladan internet infratuzilmasining takomillashuvi hamda smartfonlar va mobil internet uchun qulay tarif rejalarining paydo bo‘lishi kibersportning ommalashuviga yo‘l ochdi.
Kibersport davri 20-asrning oxirida, video o‘yinlar keng ommaga yetib borganda boshlandi. 1970-yillarning oxirida birinchi "Space Invaders" va "Pong" musobaqalari paydo bo‘ldi. Biroq, haqiqiy yuksalish 20 yil o‘tgach, tarmoq orqali ko‘p o‘yinchilar ishtirok etadigan o‘yinlarning rivojlanishi bilan bir vaqtda yuz berdi, bu esa o‘sishga turtki bo‘ldi. 2000-yillarning boshlarida kibersport ko‘plab o‘yinchilar uchun professional faoliyatga aylana boshladi. Ular o‘z jamoalarini tuzish va shartnomalar imzolash, homiylik bitimlarini olish va yirik tadbirlarda ishtirok etishni boshladilar. Soha rivojlanishi bilan birinchi professional jamoalar va o‘z sevimli mashg‘ulotlari orqali daromad topadigan o‘yinchilar paydo bo‘ldi.
Kibersportchi uchun eng murakkab vazifa - o‘z hissiy holatini boshqara olishdir. Turnirlardagi tikishlar juda yuqori bo‘lgani sababli, o‘yinchilar kuchli ruhiy bosim ostida qoladilar. Holbuki, o‘smirlarda kognitiv nazorat va o‘z-o‘zini boshqarish qobiliyatlari yetarlicha rivojlanmagan bo‘ladi. Bundan tashqari, jamoaviy o‘yinlarda kibersportchi hamkasblari bilan samarali muloqot o‘rnatish uchun o‘z kutilmalarini, maqsadlarini, his-tuyg‘ularini va e’tirozlarini aniq ifoda eta olishi kerak.
Moliyaviy nuqtayi nazardan kibersport juda daromadli sport turi bo‘lib, sovrin fondlari bo‘yicha faqat futboldan qolishmaydi. Kibersportchining daromadi ko‘plab omillarga bog‘liq va faqat sovrinlardan iborat emas. Striming, homiylik shartnomalari, reklamalarda qatnashish va tashkilotdan oladigan maosh - bular ham kibersportchilarning pul topish usullaridir. Dota 2 bo‘yicha The International yoki League of Legends Jahon Chempionati kabi xalqaro o‘yin musobaqalari millionlab tomoshabinlarni o‘ziga jalb qiladi va g‘oliblarga katta pul mukofotlarini taqdim etadi. Bunday turnirlar shuni ko‘rsatadiki, kibersportni munosib daromad keltiradigan va karyera o‘sishi uchun imkoniyatlar yaratadigan haqiqiy kasb sifatida qarash mumkin.